Maslow 1943 yılında ihtiyaçlar hiyerarşisini oluşturmuş ve sonrasında bununla ilgili çalışmaya ve teorisini geliştirmeye devam etmiş. Biz günlük hayatın stresi ve telaşı içinde, isteklerimizin ne kadar farkındayız? Maslow’un teorisinden ve ihtiyaçlar piramidinden bahsetmeden önce durup bir düşünün. Neleri istediğinizin ne kadar farkındasınız? Neden buradasınız? Neden yapıyor olduğunuz işi yapıyorsunuz? Şu an sizi bu kadar strese sokan şey ne? Peki siz bu stres unsurunu hayatınıza bu kadar almışken ve bunun çözümüne bu kadar odaklanmışken gerçek amacınıza yakınlaşıyor musunuz yoksa uzaklaşıyor musunuz?
Daha da önemlisi gerçek amaçlarımızın, isteklerimizin ne kadar farkındayız? Bizler bize dayatılan amaçların peşinden koşuyoruz. Bize sizi bu mutlu edecek denen şeylerin bizi mutlu edeceğine sorgusuz inanıyoruz belki de. Karakterimizi, ruhumuzu, bizi mutlu eden şeyleri ve bizi yaralayan olumsuzlukları göz ardı ederek toplumda mutluluğun ne olduğuyla ilgili oluşmuş yargının peşinden gerçekten bizi mutlu edecek şeyin o olduğuna inanarak koşuyoruz.
İşte bu durumda durup düşünmenin faydası var. Kendinizi tanımaya çalışmadan, yeterliliklerinizin, isteklerinizin ve hedeflerinizin neler olduğunu saptamadan sizi neyin mutlu edeceğiyle ilgili verdiğiniz kararlar rasyonel olamayacaktır. Daha da kötüsü günlük hayatta bu kararların peşinden koşuyor, oldukça yıpranıyor ve bu yıpranmaya rağmen beklediğimiz sonucu alamıyor oluşumuz. Bu da bizi sorgulamadan çıktığımız bu yolun aslında yıpratıcı ve mutluluğu erteleyici bir süreç olduğu fikrine götürüyor.
Maslow’un Hiyerarşisi hangi ihtiyaçlarımızı hangi sırayla elde etmemiz gerektiğiyle ilgili. Bir basamaktaki ihtiyacımızı yeterli düzeyde elde etmeden bir üst basamağa geçemiyoruz, fakat yukarıdaki başmaklarda eğer amaçlarımızı ve isteklerimizi tam olarak belirleyememiş ve arkalarını boş bırakmışsak, inandıklarımızın yıkılması ve bizim alt basamaklara geri dönüşümüz söz konusu olacaktır.
Maslow’un Hiyerarşisine göre ihtiyaçlarımızı şu sırada devam eder;
- Fizyolojik gereksinimler (nefes, besin, su, cinsellik, uyku, denge, boşaltım)
- Güvenlik gereksinimi (fiziksel, iş, kaynak, etik, aile, sağlık, mülkiyet güvenliği)
- Ait olma, sevgi, sevecenlik gereksinimi (arkadaşlık, aile, cinsel yakınlık)
- Saygınlık gereksinimi (kendine saygı, güven, başarı, diğerlerinin saygısı, başkalarına saygı)
- Kendini gerçekleştirme gereksinimi (erdem, yaratıcılık, doğallık, problem çözme, önyargısız olma, gerçeklerin kabulü)
Biz bu basamakları sırasıyla çıkıyoruz diyor Maslow. Ve hangi basamaktaysak eğer günlük hayattaki problemlerimizin çoğu o konuyla ilgili oluyor. Örneğin üçüncü basamaktaysak günlük konularımız hep ilişkiler, gerçekten sevilip sevilmediğimiz, ait olmanın gerektirdiği davranışları gerçekleştirebilip gerçekleştiremediğimiz gibi konular oluyor. Tüm bu gereksinimler doğru tespit edilip doyurulmaya ihtiyaç duyuyor.
Örneğin siz birinci basamakta susuzluk ihtiyacınız varsa bunu su içerek karşılamalısınız, fakat su içemediğiniz için yemek yiyorsanız bu sizin ihtiyacınızı karşılayamayacaktır. Bu süreç üst basamaklarda ise biraz daha karmaşık. Siz size saygı duyulmasını istiyorsanız, saygın bir birey olmalı ve çevrenizdekilere saygı gösteriyor olmasınız. Bunu yapmayıp insanları korkutarak baskıcı bir tutumla saygı sağladığınızda sizin bu ihtiyacınız doyurulmayacaktır. Tüm bu sürecin kontrolünü kaybetmemeli ve ihtiyaçlarınızı doğru tespit edebilmesiniz ki, bu ihtiyaçları başarılı bir şekilde tatmin edebilin. Bu yüzden kendinizi tanımaya ve isteklerinizi anlamaya açık olmalısınız, bu sizin amaçlarınızdan kopmamanızı sağlayacaktır.
E. Naz Aykar