Paranoid kişilik bozukluğu düşünce, davranış ve fonksiyonların bozucu kalıpları ile karakterize edilen kronik ve yayılımlı bir durumdur. Bu bozukluğun pek çok insanı etkilediği düşünülmektedir. Semptomlarıysa sıklıkla şizofreniyi andırmakla birlikte bazı araştırmalara göre bu iki bozukluk arasında bir bağlantı olabilir. Paranoid kişilik bozukluğuna sahip bireyler depresyon, madde kötüye kullanım bozukluğu ve agorafobi açısından çok büyük risk taşırlar.
Paranoid kişilik bozukluğuna sahip insanlar genellikle diğerlerine karşı sahip oldukları negatif hisleri kabullenemezler ama gerçeklerle de bağlarını koparmazlar. Bu bozukluğa sahip olanlar gerçekten güvenilir olan, güvenilirliğini kanıtlamış insanlara bile sömürülme ya da ihanete uğrama korkusu nedeniyle güvenmeyeceklerdir. Ayrıca, başkaları tarafından yapılan zararsız, art niyetsiz yorumları ve davranışları sıklıkla yanlış yorumlarlar ve mantıksızca uzun bir süre boyunca dargın ve kızgın kalabilirler.
Semptomları
- Kuşku (güvenmeme)
- Gizli güdülerden endişe duyma
- Başkaları tarafından sömürülmeyi bekleme
- İşbirliği yapamama
- Sosyal izolasyon
- Zayıf benlik saygısı
- Yansızlık
- Karşıtlık – düşmanlık
Paranoid kişilik bozukluğuna sahip insanlar tipik olarak sert ve kavgacıdırlar. Kendine yetme (kimseye muhtaç olmamak) için güçlü bir ihtiyaç ortaya koyarlar. Başkalarıyla yakınlaşmaktan kaçınmaları nedeniyle bencil ve soğuk gözükebilirler. Ayrıca, genellikle paranoid davranış bozukluğu tanısı kadınlardan daha çok erkeklere koyuluyor.
Nedenleri
Bu hastalığa sebep olan özel sebep bilinmiyor. Şizofreni ve delüzyonel (kuruntulu) hastalık gibi psikotik bozukluklara sahip olan ailelerde daha yaygın olduğu biliniyor ve bu da işin içine genlerin girmiş olabileceği fikrini akıllara getiriyor. Paranoid kişilik bozukluğu korkutucu bir ev atmosferinde yetiştirilen birinin negatif çocukluk anılarından kaynaklanıyor olabilir. Ebeveynlerin nedeni olmaksızın ve aşırı öfkelenmesi ve/veya ebeveynlerin çocuğun güvensizliğini (güvende hissetmemesini) derinden etkileyen küçümseyici tavırları da bu bozukluğa yol açar.