İnsan beyninin anormal bir şekilde çalışmasına neden olan psikolojik rahatsızlıklar, tüm dünya genelinde olduğu gibi Türkiye’de de görülmektedir. İş hayatı, ev hayatı, sorunlu bir çocukluk veya ergenlik dönemi, yaşam standardı gibi etkenlere bağlı olarak pek çok kişinin maruz kaldığı bu psikolojik rahatsızlıklar, pek çok farklı şekilde meydana geldiği için oldukça fazla çeşide sahiptir ve bu psikolojik rahatsızlıkların birçoğu, çağımızdaki insanlarda gözlemlenmektedir fakat psikolojik rahatsızlıklar listesinde yer alan bazı psikolojik hastalıklar diğer psikolojik hastalıklara göre daha sık görülüyor. Daha sık karşılaşılan bu psikolojik rahatsızlıklar anksiyete bozukluğu, bipolar bozukluk, depresyon, tükenmişlik sendromu, borderline kişilik bozukluğu, obsesif kompülsif bozukluk gibi hastalıklardır. Gelin Türkiye’de en yaygın olanlarını beraber inceleyelim.
Depresyon Nedir?
Depresyonun sebepleri kişiye göre farklılaşabilir. Yaşantısal olaylar, yas ve bunlar gibi çeşitli durumlar depresyona sebep olabilir. Depresyon halk arasında bilinen en genel tanıdır fakat kendi içinde farklı dallara ayrılmaktadır. Bireyin kendini genellikle isteksiz, başarısız ve kederli hissetmesi olarak tanımlanabilen depresyon ileri düzeyde ve hala tedavi edilmemişse eğer konsantrasyon bozukluğuna, uykusuzluğa, iştahsızlığa, geleceğe yönelik planların anlamsız gözükmesine ve hatta intihar girişimlerine neden olabilmektedir. Depresyon ile ilgili ayrıntılı yazımızı okumak için buraya tıklayabilirsiniz.
Anksiyete Nedir?
Birçoğumuz anksiyetenin sebepleri hakkında bilgi almak isteyebiliyoruz. Anksiyetenin sebepleri genellikle şu şekilde gelişir; gündelik hayatımızda bilincimizde korku ve endişe yer almaktadır. Bu korku ve endişe sayesinde daima tetikte bekler ve ihtimaller dahilinde hareket ederiz fakat bu korku ve endişenin bağımsız olarak ve fazla miktarlarda ortaya çıkması durumunda anksiyete bozukluğu ya da kaygı bozukluğu meydana gelmektedir. Baş dönmesi, kalp çarpıntısı, boğulma hissi gibi eylemlerle kendini gösteren anksiyete bozukluğu, tedavi edilmediğinde daha ileri boyutlara gidebilir ve ölüm korkusuna dahi yol açabilir.
Tükenmişlik Sendromu Nedir?
Burnout yani tükenmişlik sendromu, bireyler tarafından son yıllarda fark edilmiştir fakat önemli bir psikolojik rahatsızlıktır. Tükenmişlik sendromu uykusuzluk, depresyon, stres gibi eylemlerle kendini göstermekte ve bireyde tükenmişlik hissine neden olmaktadır. Tükenmişlik sendromu yaygın olarak, öğrenciler ya da çok fazla mesai yapan kişilerin kendilerini büyük bir baskı altında hissetmesi sonucunda oluşmaktadır.
Borderline Kişilik Bozukluğu Nedir?
Sağlam bir zemine dayanmayan ikili ilişkiler nedeniyle ortaya çıkan borderline kişilik bozukluğu hastalığı, bireyde yalnız kalma korkusuna ve bireyin kendi vücuduna bile yabancılaşmasına neden olmaktadır. Bu hastalığa maruz kalan bireylerde mazoşist saplantılar meydana gelmekte ve birey kendisine çeşitli aletlerle zarar verebilmektedir.
Bu rahatsızlıkların dışında ayrıca manik ve depresif dönem olarak iki farklı dönemi yaşayabilme olarak bilinen bipolar bozukluk ve belirli fikirlerin sürekli tekrar etme durumu olan obsesif kompülsif bozukluk da, Türkiye’de en sık görülen psikolojik rahatsızlıklar olarak bilinmektedir.
Psikolojik Hastalıklar Nasıl Geçer?
Psikolojik hastalıklar nasıl geçer sorusunun birçok cevabı vardır aslında. Kişi bir psikiyatriste gidebilir. Psikiyatristler tıp doktorudur ve var olan problemi ilaç tedavisi ile çözerler. Aynı zamanda psikolojik hastalıklar için uygulanan tedavi yöntemlerinden biri de terapidir. Psikologların uyguladığı terapi yöntemleri ile kişi var olan problemle nasıl başa çıkabileceğini öğrenebilir.
Psikolojik Hastalıklar Testi
Her psikolojik rahatsızlıklar için sabit bir test yoktur. Öngörülen psikolojik rahatsızlık için spesifik testler vardır. Örneğin anksiyete için Hamilton Anksiyete Envanteri ve Beck Anksiyete Envanteri, depresyon için Beck Depresyon Envanteri sıklıkla kullanılır. Ayrıca bireylerin kişilik yönelimlerini ölçmekte kullanılan MMPI gibi testler de mevcuttur ama bunlar bir hastalığı göstermez.
Psikolojik Hastalıklarda Fiziksel Belirtiler
Kaygı bozuklukları, depresyon gibi birçok psikolojik rahatsızlık ruhsal belirtiler gösterdiği gibi vücudumuzda yani fiziken de çeşitli olarak belirtiler gösterebiliyor. Ruhsal olarak var olan belirtilerde sürekli bir kaygı hali, halsizlik, mutsuzluk, öfke, yorgunluk gibi belirtiler olsa da fiziksel olarak sıklıkla psikolojik ağrı ile karlımıza çıkabiliyor.
Örnek vermek gerekirse kaygı bozukluğunda, diğer adıyla anksiyetede, vücudunuzda kaygı anında kalbiniz hızlı atmaya başlıyor ve bu da kanı kaslara göndererek kasların gerilmesini saplıyor. Kaslardaki bu aşırı gerilme ile birlikte ağızda kuruluk, çok sıklıkla tuvalete çıkma, göğüs, boyun ve baş bölgesinde kızarıklıklar, avuç içlerinin terlemesi, göz bebeklerinin aşırı genişlemesi ve geçici hafıza kaybı gibi birçok belirti görülebiliyor. Aynı zamanda bedende deneyimlenen psikolojik ağrı kendini iki şekilde gösteriyor. Ağrılar birden artıp sonra azalıyor ve haftalar aylar hatta yıllar geçmesine rağmen tekrarlayabiliyor.
Türkiye’de en çok grülen psikolojik rahatsızlıklardan biri olan Anksiyete Bozukluğu hakkında detaylı yazımızı okmak için buraya, Depresyon hakkındaki detaylı yazımızı okmak için ise buraya tıklayabilirsiniz.